Откупната компанија „Пашоски“, една од 10-те кои го купуваат тутунот во земјава, ја зголеми цената на тутунот на 400 денари. Од Сојузот на тутунските здруженија очекуваат овој пример да го следат другите откупувачи.

Конретно, со анекс на договорот, доставен до Сојузот компанијата соопштува дека првата класа откупен тутун се зголемува од 375 на 400 денари а килограм, а тутунот годинава се откупува, главно во прва класа.

-Нашите настојувања, во соработка со Министерството за земјоделство преку средби со откупувачите, почнуваат да вродуваат плод. Така, првата компанија која ја зголеми цената на првата класа тутун на 400 денари, е компанијата „Пашоски“ која денеска нѐ информираше за зголемувањето на цената, со тоа што ќе им биде доплатено на тутунарите кои досега го предале тутунот, изјави Кире Ристески, претседател на Сојузот за тутунски здруженија.

Тутунарите, а со нив и Сојузот, нема да се откажат од барањето за повисока цена.

-Очекуваме овој пример да го следат другите откупувачи за зголемување на цената. Тоа ќе биде мотив повеќе за производителите и за производство и за интензивирање на откупот, рече Ристески.

Инаку, досега се откупени преку 3.700 тони тутун по просечна цена од 374,71 денар.

Пред околу еден месец, беше потпишан необврзувачки Меморандум за разбирање помеѓу 4иГ и Владата на Македонија за забрзување на дигиталната трансформација на земјата, што предизвика голем интерес. Пал Заранди, директор за мобилни и 5Г стратегии на групацијата, зборуваше со „Világgazdaság“ за мотивите и ризиците на проширувањето на 4иГ преку Гринфилд инвестиции.

Зошто сакате да се проширите во Северна Македонија, каде што веќе е присутна една од најголемите глобални мултинационални компании, Дојче телеком груп?

– Целиот регион на Западен Балкан е клучен за стратегијата за раст на 4иГ. Постојано бараме можности за влез на пазарот во овие земји. Во Албанија и Црна Гора сме лидери на пазарот речиси три години. Во Северна Македонија, два големи мобилни оператори го делат поголемиот дел од пазарот и доминираат и во фиксниот и ТВ пазарот. Врз основа на достапниот радио спектар и основните инфраструктурни елементи што може да се користат од нови играчи, проценуваме дека има простор и деловен потенцијал за трет играч со веќе силна позиција во регионот, според долгорочна стратегија. Покрај мобилните услуги, фиксниот и ТВ пазарот се исто така релевантни за нас, бидејќи гледаме значителни можности за раст во областа на дигитализацијата. Дојче телеком (Deutsche Telekom Group), исто така е силен конкурент на мобилниот и фиксниот пазар во Црна Гора, каде што успешно се натпреваруваме само на пазарот за мобилни услуги. Меѓународното знаење и искуство во телекомуникациската индустрија што 4иГ го акумулираше во последните три години ќе биде важен фактор за успехот во Северна Македонија, не само сега во фазата на планирање на процесот за влез на пазарот, туку и за време на стартувањето и растењето.

Како се вклопува ова, и генерално проширувањето на Балканот, во долгорочната стратегија на 4иГ?

– Проширувањето на Западниот Балкан е клучно за долгорочната стратегија на 4иГ во последните четири години, како во телекомуникациските, така и во дигитализациските пазари. Влезот на пазарот во Северна Македонија го гледаме како следен значаен чекор.

Каков е пазарот во Северна Македонија, каква е економската состојба, како се примаат западните компании?

– Северна Македонија е земја во развој, кандидат за членство во ЕУ од 2005 година и членка на НАТО. Дигиталната зрелост на земјата сега е на ниво кога е потребен следен технолошки скок, што ќе придонесе за раст на локалната економија со подобрување на квалитетот, зголемување на покриеноста на мрежата, воспоставување на податочни врски и други аспекти, а исто така ќе ја поврзе Северна Македонија со меѓународните телекомуникациски мрежи, кои ќе го поддржат локалното економско закрепнување во бројни области, како што се услугите за складирање податоци на интернет.

Гледаме дека Владата на Северна Македонија го препознава потенцијалот на развојот на телекомуникациската мрежа и дигитализацијата како поволна ситуација за појава на нови меѓународни играчи на овој пазар со капитал и долгорочни планови. Ова е причината зошто Владата на Северна Македонија силно ја поддржува нашата иницијатива за влез на пазарот, како што се гледа од прелиминарниот договор што го потпишавме со владата на крајот на август. Нашето постигнување во Црна Гора и Албанија во последните речиси три години е силна референца. Во двете земји, започнавме многу значајни нови циклуси на инфраструктурни инвестиции, што го поттикнува целиот дигитален екосистем. Во Црна Гора сме на чело на мобилните и 5Г инвестиции, а во Албанија на мобилниот и фиксниот фронт. Во последните неколку дена ја лансиравме нашата услуга за оптички интернет од 10 гигабита во Албанија, што е реткост дури и во Западна Европа. А во Црна Гора имаме најголем број 5Г претплатници, според последниот извештај од локалните власти.

Каква е регулативата во земјата, како се разликува од ЕУ средината?

– Важен дел од подготовката на земјата за интеграција во ЕУ е усогласувањето на регулаторната средина со онаа на ЕУ. Секогаш има локални специфики, но во целина очекуваме регулаторна средина слична на онаа во ЕУ во областа на телекомуникациите и пошироко во пазарите на електронски комуникации. Сега воспоставуваме работна група со Владата на Северна Македонија, со цел да ги запознаеме сите релевантни детали за економската и регулаторната средина, како што се правата за користење на спектарот или правните специфики. Покрај тоа, веќе распишуваме тендери за меѓународни консултантски фирми кои ќе нѐ поддржат во нашиот влез на пазарот во технички, комерцијални и правни области. Регулаторната средина во Северна Македонија е одбележана од т.н. иницијатива „Чиста мрежа“ иницирана од САД, што едноставно значи дека не можете да соработувате со кинески партнери на мобилна 5Г технологија. Веќе се соочивме со слична строга средина во Албанија, каде што ја изградивме нашата нова мобилна мрежа целосно користејќи шведска опрема Eриксон, заменувајќи ја кинеската опрема што претходно ја користевме.

Кои ризици ги предвидувате како резултат на влегувањето на пазарот во Северна Македонија? 

– Секако, секогаш има ризици во Гринфилд инвестициите, па при планирањето на бизнисот мораме да разгледаме неколку сценарија. Стратешкиот чекор за 4иГ е да го освојат телекомуникацискиот пазар во Северна Македонија и, врз основа на тоа, ИТ и дигитализациските пазари, па затоа планираме на долг рок. Долгите технолошки циклуси во мобилната индустрија се во наша корист. Како нов влез на пазарот, на пример, не мораме да купуваме и да работиме со 2Г и 3Г уреди, туку можеме да се фокусираме на многу помодерни и поекономични 4Г и 5Г технологии. Покрај мобилната мрежна технологија, имаме и корист од самиот почеток и во други деловни и технички области. Каде што е можно, на пример во ИТ системи или набавки, максимално ќе ги искористиме ресурсите на нашата групација.

Во просториите на Министерството за енергетика, рударство и минерални суровини, денес беше официјализиран стартот на проектот за развој на паметни електроенергетски мрежи, кој има за цел да ги унапреди можностите за интеграција на обновливи извори на енергија во Македонија и е основа за идни инвестиции и за справување со предизвиците во електричната мрежа.

Оваа важна соработка, под покровителство на Европската банка за обнова и развој (ЕБОР) и министерката Сања Божиновска, се реализира меѓу државната МЕПСО и компанијата Коленко. 

На настанот присуствуваа претставникот на ЕБОР во нашата земја Фатих Туркменоглу, амбасадорот на Австрија, Мартин Памер, директорот на МЕПСО, Бурим Љатифи, директорот на Коленко во Македонија, Никола Битрак, а посебно за овој настан во Македонија пристигна и директорот на Коленко од Германија Хуберт Хосп. Формализирањето на договорот беше следено и он лине од страна на Ања Шнајдер од Блумберг.

„Овој проект за развој на паметни електроенергетски мрежи не е само стратегија за планирање; тоа се конкретни чекори за иднината на нашата енергетска структура. Како Министерство, ние сме посветени на создавање одржливи решенија за нашата енергетска трансформација. Наша обврска е модернизација на нашите енергетски мрежи. Имаме одговорност кон нашите граѓани, нашите ресурси и нашата околина. Имаме можност да изградиме мрежа која не само што ќе се носи денес туку ќе е и солидна основа за идниот развој. Затоа, заедно со нашите партнери, ние ја потврдуваме нашата посветеност на создавање паметна мрежа која ќе одговори на предизвиците на времето во кое живееме. Оваа мрежа е наша иднина и нашето наследство.“ истакна министерката Божиновска.

ЕБОР е партнер со Министерството за енергетика, рударство и минерални суровини, МЕПСО и ЕВН дистрибуција, обезбедувајќи експертски ресурси за изработка на Студијата.

„Декарбонизација на македонскиот енергетски сектор во континуитет е стратешки поддржана од Европската банка за обнова и развој (ЕБОР). Активно го поддржуваме МЕПСО во напорите да ја модернизира и зајакне енергетската мрежа и да го спроведе овој план во реалност. Ние сме посветени да и помогнеме на земјата при енергетската транзиција.“ изјави претставникот на ЕБОР во нашата земја Фатих Туркменоглу.

Македонија е на пат да ја реализира својата енергетска агенда, која вклучува интеграција на 1,7 GW обновлива енергија до 2030 година. За реализација на целите клучна е изработката на детална Студија за развој на мрежата во која јасно ќе се адресираат предизвиците за интеграција на ОИЕ. Студиските истражувања треба да послужат за ажурирање на 10-годишниот план за развој на мрежата (TYNDP) и подготовка на робустен инвестициски план за да се овозможи непречена транзиција и на преносната и на дистрибутивната мрежа.

„Нашата цел е јасна, да создадеме енергетски систем кој е сигурен, доверлив и подготвен за иднината. За таа цел, МЕПСО е посветен на модернизација на инфраструктурата, развој на нови трансформаторски станици, подобрување на капацитетите за пренос и инсталирање системи за мониторинг и заштита. Успехот на овој проект зависи од нашата способност да соработуваме. Јас сум убеден дека преку ова партнерство со ЕБОР, Министерството за енергетика, ЕСМ, ние од МЕПСО, МЕМО, ЕВН, мноштвото производители на зелена енергија и сите засегнати страни, ќе успееме да ги постигнеме амбициозните цели што сме ги поставиле.“ изјави директорот на МЕПСО, Бурим Љатифи

Студијата ќе примени современи решенија за „паметни мрежи“, користејќи искуства од меѓународната пракса, вклучително и од Европската унија и други земји во понапредните фази на енергетска транзиција и планирање.