Бројот на членови во македонските домаќинства се намалува со загрижувачка брзина, фрлајќи силна светлина врз длабоката демографска криза во земјата. Податоците од последните пописи се јасен показател: некогашните бројни семејства се претворија во мали, честопати „осамени“ заедници.

Според Пописот 2021, просечното македонско домаќинство денес брои само 3.07 члена. Ова е драстично различно од она што го памети историјата:

• 1931 година: Просечното домаќинство било составено од повеќе од 5 члена.

• 1971 година: Бројот паѓа под 5 члена.

• 1991 година: Просекот е сведен на 4 члена.

Денес, најбројни се двочлените домаќинства, кои учествуваат со 26.85 отсто во вкупниот број. Овој надолен пад на семејствата, според експертите, е аларм за лошата демографска состојба.

Демографот Дончо Герасимовски е дециден: просекот од три члена е јасен показател за длабока криза.

„Пред неколку децении имало повеќедетни семејства со 8 или 9 деца, но од година во година сѐ помал е бројот на семејства со по 5 деца. Имаме стотина населени места со самци. Стареењето на населението е еден од факторите кој довел до тоа. Младото население се иселува, а бројот на живородени деца наместо кај нас да се зголемува, се зголемува надвор од границите на државата.“

Во 2024 година, околу 6.000 деца се родени во странство, бројка која континуирано расте. Најголем број семејства имаат само 1 или 2 деца, што не овозможува ни проста репродукција на населението. Сѐ подоцна се склучуваат браковите, со зголемување на возраста над 25 или 30 години, што автоматски го намалува бројот на живородени деца.

Според Државниот завод за статистика, домаќинството е дефинирано како економска категорија – група лица што живеат заедно, во ист стан, и заеднички ги трошат приходите. Тие може да бидат самечки, повеќечлени, семејни, несемејни или комбинирани.

Од вкупно 538.348 семејства регистрирани со Пописот 2021:

• 43.39 отсто се семејства на брачен пар со деца.

• 31.12 отсто се брачни парови без деца.

Интересни се податоците за самохраните родители:

• Најмногу сами мајки со деца има во Општина Желино (9.64 отсто).

• Најголемо учество на сами татковци со деца е регистрирано во Општина Шуто Оризари (2.7 отсто).

Македонија се соочува со сериозен предизвик: како да се спречи овој тренд на намалување на семејствата и како да се поттикне наталитетот пред земјата дефинитивно да влезе во зоната на неповратна демографска ерозија.

Македонски Концепт, политичката партија која е дел од владината коалиција, излезе со силна и недвосмислена порака до јавноста, повикувајќи на изградба на широк политички консензус околу мигрантската политика. Од партијата бараат сите политички чинители во земјата да усвојат конечен и непроменлив национален став: „Никогаш мигранти во Македонија!“

Во соопштението се нагласува дека мигрантската криза веќе една деценија претставува клучно прашање во европската безбедносна и дипломатска агенда, кое ја менува политичката и општествената архитектура на континентот. Според Македонски Концепт, ова прашање со влезот во ЕУ ќе стане неизбежен дел од македонската надворешна политика, а земјата мора да биде подготвена со јасна и цврста позиција.

Критика за мигрантската политика на ЕУ, поддршка за САД, Обединетото Кралство и Израел

Од партијата ја поздравуваат актуелната владина стратегија на стратешко партнерство со САД, Велика Британија и Израел, оценувајќи ја како исправен и корисен пат за македонските државни интереси. Но, упатуваат критика кон европската мигрантска политика, за која тврдат дека е „прашање што ја убива ЕУ од внатре“.

Македонија – мала по големина, но значајна по геостратегиска позиција

Во соопштението се нагласува дека Македонија, како земја сместена на клучните европски коридори, мора да настапи проактивно и принципиелно:

со јасна политика за заштита на националната безбедност,

со цврста контрола на границите,

со рамноправно партнерство со ЕУ,

и со конкретни механизми против нелегална миграција, трговија со луѓе и криминални рути.

Партијата потенцира дека државата треба да се постави како одговорен и моќен фактор во европската безбедносна структура, но и како земја што ги штити сопствените интереси.

„Нашите деца треба да се вратат дома, мигрантите да останат во своите земји“

Особено силно одекна делот од соопштението во кое Македонски Концепт истакнува дека фокусот на државата мора да биде создавање услови македонските млади и иселени семејства да се вратат дома, додека мигрантските популации „треба да останат во своите држави и таму да ја градат својата иднина“.

Повик за надпартиско обединување

Македонски Концепт апелира до сите партии – леви и десни – да се обединат околу „идеологијата на здравиот разум“, со цел заштита на државните интереси и долгорочната стабилност на Македонија.

На крајот од соопштението стои дека само со единствен, јасен и непроменлив став државата ќе може да ја зачува својата безбедност и да ја зацврсти позицијата во актуелните геополитички процеси што го трансформираат европскиот континент.

Управниот суд на Република Македонија денеска ќе означи значаен пресврт во дигиталната трансформација на правосудството со промоцијата на нов, иновативен софтверски систем. Ова технолошко решение е дизајнирано да воспостави дигитална врска со сите јавни институции, како и со Вишиот управен суд, со што директно се влијае на поефикасното и побрзо функционирање на судскиот систем.

Промотивниот настан, посветен на „Софтверот за дигитално поврзување на Управниот суд со јавните органи и Вишиот управен суд”, ќе собере високи претставници од правосудството и државните институции.

Пред присутните, важноста на овој проект ќе ја истакнат водечките луѓе на Управниот суд, претседателот Бурим Сејдини и заменик-претседателот Марта Телегравчиска

Свое обраќање ќе има и Александар Камбовски, претседател на Судскиот совет на РСМ, кој се очекува да ја нагласи потребата од ваквите дигитални иницијативи како суштински елемент за напредок на судството.

Деталната презентација на самиот систем за дигитализација ќе биде изведена од претставник на компанијата „ЕДУСОФТ ДОО“ Скопје, која е носител на проектот за јавната набавка и е одговорна за имплементацијата на ова клучно технолошко унапредување.

Оваа иновација претставува значаен чекор кон модернизација на административното правосудство, обезбедувајќи потранспарентна и побрза размена на документи и податоци меѓу институциите, што директно ќе ја унапреди услугата кон граѓаните и правните лица.