– Се борам да бидам во чекор со израелскиот археолог, бидејќи тој лесно го влече своето слабо тело низ тесниот тунел полн со камени плочи. Бидејќи се водиме само од светлината на нашите паметни телефони, јас се наведнувам за мојот жолт шлем да не се гребе над каменот над мојата глава. И тогаш нагло застанав. Тој ми рече „Ќе ти покажам нешто интересно”, раскажува археологот за National Geographic.
-Тесен премин се наоѓа под камениот гребен што се протега јужно од Стариот град на Ерусалим. Малиот рид, местото на оригиналниот Ерусалим, денес преполн со куќи населени главно од Палестинци, крие подземен лавиринт од природни пештери, канали од канајански води, еврејски тунели и римски каменоломи. Токму овој премин е помлад од повеќето затоа што го ископале двајца британски археолози во текот на 1890-тите.
ВИСТИНАТА РАСТИ ОД ЗЕМЈАТА“, велат псалмите, но чија вистина е прашањето што го прогонува Ерусалим. Во град клучен за трите големи монотеистички религии, копањето може да предизвика непосредни и далекусежни последици. На неколку места на Земјата, археолошките ископувања можат толку брзо да поттикнат немири, да се заканат со регионална вojна или да предизвикаат тензии низ целиот свет.
Антонија Марополо, хемиски инженер од Национален технички универзитет во Атина, во ексклузивно интервју за дневниот весник „Дневник“ открива како течел процесот на отворање на светиот гроб на Исус Христос во Ерусалим. Марополо сведочи и за моментот кога престанале да работат мерните инструменти кои биле поставени во внатрешноста.
Во продолжение текстот од Дневник
Чувствував нешто што не може да се опише со зборови. Kако може да се опише чувство кога по цели седум века пред вас се крева плочата што го покрива најсветото место на христијаните во светот, дека сте први што го гледате тоа и оти токму вам ви припаднала задачата да ги реконструирате местото на кое воскреснал Исус Христос и црквата што е направена на местото на пештерата во која бил погребан.
Откако сe се заврши, среќна сум што сe направивме и сигурна сум дека ова свето место сега ќе биде уште подобро заштитено и ќе трае со векови. Но, мерките за заштита не смеат да запрат, бидејќи сега откривме дека подолу, под Светиот гроб и црквата „Едикуле“ има подземни води, кои можат да направат проблеми, што значи дека треба да бидеме внимателни… На ваков начин Антонија Марополо, хемиски инженер од Национален технички универзитет во Атина, ги опишува своите чувства како водач на експертскиот тим кој минатата година направил единствен потфат во светот со отворањето на гробот на Исус Христос во Ерусалим, односно местото на неговото воскреснување.
Во ексклузивното интервју за „Дневник“ таа ја коригира информацијата што во октомври минатата година ја пренесоа медиумите дека местото на воскреснувањето се отвора првпат по 550 години.
– Отворањето се случи првпат по седум века. Затоа и нашите чувства и одговорноста беа уште поголеми – вели таа.
не случајно беше избрана да го предводи поголемиот тим на експерти од различни области, главно од овој атински универзитет. Зад 65-годишната професорка, чија потесна специјалност е хемиски инженеринг, се повеќе од стотина различни проекти за заштита на стари споменици – од „Аја Софија“ во Истанбул, преку манастирите на Света Гора, па до храмот во Луксор, Египет.
Задачата што сега била поставена пред неа и колегите била не само да се изврши реставрацијата на гробот, туку и на целата црква „Едикуле“, која веќе со децении не доживеала темелна реконструкција.
Проектот вклучувал отстранување железни столбови, кои ја поткрепувале црквата од сите страни, а кои биле поставени во педесеттите години од минатиот век. Тоа подразбирало зајакнување на камените блокови од кои е изграден храмот што е подигнат во 325 година, од римскиот цар Kонстантин на местото за каде што се верува дека е погребан Исус Христос.
Познато е дека во Библијата, во Евангелието според Матеј, пишува оти откако Исус починал распнат на крстот на местото Голгота, Јосиф го зел телото, го завиткал во белото платно и го погребал во пештерата во која го изделкал сопствениот гроб. Kонстантиновата црква на Светиот гроб била уништена од муслиманскиот калиф Ал- Хаким во 1009 година, а во 12 век крстоносците и го дале сегашниот изглед. Последен пат била реконструирана во 19 век. Со неа управуваат Грчката православна црква, Ерменската православна црква и Римокатоличката црква.
Професорката Антонија Марополо ни објасни дека зафатот бил исклучително сложен, бидејќи никој не можеше да знае како објектот ќе реагира кога ќе се отстранат досегашните метални столбови што ја поддржуваа конструкцијата.
СИГУРНА СУМ ДЕКА ТОА Е ГРОБОТ ШТО ГО ОТКРИЛЕ KОНСТАНТИН И ЕЛЕНА
ДНЕВНИК: Kако го доживеавте тоа што токму вие го предводевте тој зафат, на најсветото место за христијаните во светот?
– Нашата работа на овој проект ја доживуваме со голема почит и завет кон овој единствен споменик на христијанството. Целта беше да се анулираат деформациите на светата Едикула, кои беа видливи на портите по реставрирањата од 1810 година. Беше видливо и дека подземните води го загрозуваат објектот и оти има промени на теренот. Отворањето на гробот на Исус беше единствено и предизвикувачко, бидејќи моравме да го направиме тоа без никаква грешка. Во исто време беше и многу големо искуство, емоционално и религиозно бидејќи се случи по седум века од последното отворање.
ДНЕВНИК: Секако дека највозбудливиот момент беше самото отворање на Светиот гроб. Во медиумите беше објавено дека во тој момент се случија чудни феномени на небото, дека се слушале звуците на трубата… Имаше ли таков нешто?
– Јас не сум кажала дека имало невообичаени феномени на небото и звуци кога го отворивме гробот. Во тој момент на отворањето бев внатре со другите за да одлучиме како да продолжиме. Немаше таков феномен, но кога излегов надвор откако почнавме да го истражуваме гробот, реков дека инструментите што претходно ги поставивме на плочата на гробот за да го забележиме секој момент, вибрации и слично, се исклучија. Тоа беше факт. Не можам да го објаснам тоа, но го снимив. Со сигурност можам да ви кажам дека околу ова место постои некоја енергија, која е многу, многу силна.
ДНЕВНИК: Kако конкретно изгледаше внатрешноста на гробот откако ја тргнавте плочата? Имаше ли предмети внатре?
– Во гробот немаше никакви предмети. И јас претходно не очекував дека ќе најдеме нешто. Најдовме празен гроб при што видливи беа оштетувањата на долната плоча на гробот. Таа е камена и на неа има резби. Плочата беше скршена, а имаше и ситни парчиња камења. Се разбира, извршивме репарации, кои беа потребни. Но, скршената плоча ја оставивме како таква. Само ја покривме со белата мермерна плоча.
ДНЕВНИК: Дали таа скршена плоча, всушност, е оригинална плоча, со која првично било покриено местото на воскреснувањето на Исус откако била направена црквата?
– Геометриските мерења покажуваат дека големата плоча над камената подлога на гробот на Исус е оригиналната. Ја оставивме така, скршена, но таа е оригиналната. Тоа посочува дека ние сме го откриле гробот кој бил откриен од Kонстантин и Елена и бил обвиен со мермер. Другата плоча што е над неа, исто така, беше оригинална, но од подоцнежен период.
ДНЕВНИК: Постојат различни мислења дали токму на ова место била пештерата во која Јосиф го погребал Исус. Има сомнежи за тоа?
– Она во што сум сигурна е тоа дека плочата што ја откривме е токму таа од периодот на цар Kонстантин и царица Елена. Тоа значи дека сум убедена оти ова е местото што тие го откриле како Светиот гроб и каде што е направена црквата.
ДНЕВНИК: Дали зедовте материјали од Светиот гроб, од местото на воскреснувањето?
-Да, зедовме мали примероци на камењата што ги најдовме внатре. Сега ќе ги анализираме во Атина. Ќе видиме што ќе покажат истражувањата.
НЕ ОСТАВИВМЕ НИШТО ВНАТРЕ
ДНЕВНИК: Ќе има ли потреба во наредните години, децении, векови, повторно да се отвора Светиот гроб?
– Не знам кога ќе биде следното отворање, но можам да ви кажам дека таму има подземни води. Затоа побаравме дозвола да ја истражиме и подземната област. Подземниот дел е еродиран и направивме студија како во иднина да интервенираме за да се заштити светата Едикула и црквата на Светиот гроб.
Инаку, храмот сега е безбеден од земјотреси. Дизајнот на рехабилитацијата ги зеде предвид најсилните потреси во светата земја. Ги конзервиравме фреските, капелата на ангелите и мермерните скулптури внатре и се надеваме дека оваа света сабота светлината ќе биде силна како што била, но преку посветла света едикула.
ДНЕВНИК: Дали нешто оставивте внатре, нешто во функција на следење на состојбите или знак за извршената реконструкција?
– Не оставивме ништо внатре. Веруваме дека вредноста на споменикот е толку единствена што никој не треба да го пишува своето име таму. Но, сигурни сме дека сите знаат што направивме.
ДНЕВНИК: Дали е ова круна на вашата научна и стручна кариера во областа на заштитата на историските споменици?
– (Се насмевнува на прашањето) Верувам дека сум благословена од оваа работа, бидејќи беше голема чест за мене. Се надевам дека одговорноста ја презедовме на соодветен начин и ги постигнавме нашите цели. Но, се надевам дека ќе можеме да продолжиме со подземните интервенции и тоа е нешто што би сакала да го направам во иднина за да сме сигурни дека сме направиле нешто што ќе трае со векови.
ЕРУСАЛИМСКИОТ ПАТРИЈАРХ РЕЧЕ „ОУУ…“
ДНЕВНИК: Ерусалимскиот патријарх Теофил Трети беше со вас во моментот на отворањето. Kако тој реагираше, како духовник, предводник на христијаните во Светата земја?
-Бевме четворица и сите влеговме заедно и единствениот збор што можам да го кажам на англиски и со кој се опишува како тој реагирал е: „Оуу…“. Тоа значи почит, не страв. Пребарував како да ги искажам своите чувства и чувствата на другите и дискутирав со патријархот и зборот е: „Оуу…“
ГРОБОТ БЕШЕ ОТВОРЕН 60 ЧАСА
ДНЕВНИК: Kолку долго гробот беше отворен додека вршевте реконструкција?
-Гробот беше отворен 60 часа и за тоа време завршивме се што планиравме. Инаку, сето друго време во тие осум месеци работевме само ноќе за да можат поклониците да го посетуваат местото.
Порака за надеж, мир и разбирање
– Ние силно ја чувствуваме пораката од гробот на Исус, која е пораката на воскреснувањето, пораката на надеж, на мир и заемно разбирање. Ова е многу важно за целиот свет. Силно верувам дека ова е порака за сите нас, не само за христијаните, туку и за муслиманите, Евреите, па дури и неверниците – потенцира Антонија Марополо.
Шеста година по ред Финска е прогласена за земја со најсреќна популација, според Светскиот извештај за среќа кој е објавен денеска.
Извештајот, кој се занимава и со ефектите од кризата предизвикана од коронавирусот врз благосостојбата на луѓето, секоја година го составуваат научници во САД врз основа на анкети на Институтот Галуп.about:blank
Според извештајот, по среќните Финци следуваат Данска, Исланд, Израел, Холандија, Шведска, Норвешка, Швајцарија, Луксембург и Нов Зеланд.
Македонија е на 87 место, а од соседните земји Косово е на 34, Србија е на 45, Грција на 58, Бугарија на 77 и Албанија на 83 место.
Црна Гора е 67-ма во Светскиот извештај за среќа, а Босна и Херцеговина е 71-ва.
На дното на рангирањето се претежно африканските земји, а Авганистан и Либан разурнати од војна се двете најнесреќни земји во светот, во истражувањето во кое беа опфатени вкупно 137 земји.
Научниците рекоа дека проценката на среќата на луѓето остана „извонредно отпорна“ и покрај пандемијата „Ковид-19“, со глобални просеци во 2020 до 2022 година исто толку високи како оние во годините пред пандемијата од 2017 до 2019 година.
Цените на услугите на надзорот, патем, се пред се за ангжман на домашни експерти. Иако на чело на конзорциумот за надзор на „Бехтел и Енка“ стои „ИРД Инеженеринг” од Италија, чиј претставник и ги потпишуваше договорите со Јавното претпријатие за државни патишта пред камерите, најголем дел од работата, а со тоа и парите, ќе одат преку македонските фирми „Електра солушнс“ и „Евро консалтинг, пишува во своја сторија 360 степени мк.
Во прилог видеото:
Јавното обвинителство да реагира, да отвори истрага и да побара запирање на работата на Конзорциумот ИРД – ЕПТИСА – Електра Солушн – Евро Консалтинг. Во продолжение ќе наведеме дел од фактите кои укажуваат на коруптивна шема на Груби и Ковачевски со надзорот на изградбата на Коридорите 8 и 10д, бара Бојан Стојановски од ВМРО-ДПМНЕ.
Тој на прес конференцијата порача:
1. Прво, власта распишува тендер за надзор на изградбата на Коридорите 8 и 10д, тендерот го добива Конзорциум воден од ИГХ, во чиј состав е Институтот за патишта – Велес, на Сотир Ампов, договорот се раскинува, затоа што Конзорциумот не може да обезбеди банкарска гаранција, поради фактот што сите пари, кои се руски, им се замрзнати.
2. Власта објавува нов тендер.
3. Во ек на постапката за доставување на понуди фирмата Електра Солушн на Андон Ампов, син на Сотир Ампов вади лиценца за надзор, префрлајќи вработени од фирмата на татко му, кај која во првиот тендер е востановена руска врска.
4. Рокот за доставување на понуди се продолжува за 8 дена. Се сѐ вклопува совршено Електра Солушн да може да поднесе документи.
5. Покрај продолжување на рокот за поднесување на понуди, се менува и условот фирмите кои ќе поднесат понуди да имаат позитивни финансиски биланси, и се овозможува и фирми загубари како ЕПТИСА, да поднесат, која влегува во Конзорциум со Електра Солушн, Евро Консалтинг и ИРД. Овој Конзорциум го добива тендерот.
6. Шеста причина, смената на условите во постапката индицираат дека истите се направени за ИРД – ЕПТИСА – Евро Консалтинг – Електра Солушн.
7. ЕПТИСА е сопственост на кинеска фирма. Капиталот е во целост кинески. Менаџментот на ЕПТИСА е кинески.
8. ЕПТИСА, а преку неа Кинезите ќе имаат увид во работата на Бехтел и нивната технологија.
9. ЕПТИСА, е фирмата во чиј Конзорциум заедно со Савеж во Ерменија, бил ангажиран Бранимир Димитријевиќ, сопственик на Евро Консалтинг, третата фирма во Конзорциумот. Бранимир Димитријевиќ во Ерменија е гонет за криминал од 1,8 милиони долари. Против него е подигнато обвинение, а тој избега од Ерменија со помош на дипломати во време кога со Владата управува СДС.
Фирмата на Димитријевиќ во Македонија ќе врши надзор, за криминал на иста работа во Ерменија тој се гони со меѓународна потерница. Криминалот го направил како одговорен на проектот на Конзорциумот Савеж – ЕПТИСА.
Ермениска шема Димитријевиќ – ЕПТИСА, од која едниот е гонет за криминал, а фирмата е поврзана со кинески капитал, и руската врска на Ампови кои се присутни и во двата договори еднаш преку Институтот за патишта во Велес, еднаш преку Електра Солушн го земаат тендерот од 22 милиони евра.
Ако ова не се доволни индиции за отворање на истрага, тогаш Абази нека почека, но потоа ќе мора да одговори и зошто молчел и дали и кого штител.
Светската енциклопедија за традиционални јадења „Tejст атлас“ („Атласот на вкусот“) објави топ-листа најдобро оценети печива во светот. На списокот, поточно на 50-то место се најде и македонскиот зелник.
Од нашето соседство, во првите 20 се бугарската баница со сирење, босанскиот бурек и зељаница, хрватскиот бурек со сирење, грчката бугаца, турската баклава, „Газијантеп“ баклавата итн.
„Зелник е традиционална македонска пита која може да се наполни со разни состојки, како што се сирење, спанаќ, јајца, месо, праз или зелка. За да биде најдобар, зелникот треба да се премачка со путер и масло пред да се стави да се пече, па питата да добие златно-кафеава боја. Зелникот е најдобар кога се служи топол, а се препорачува со чаша јогурт“, се вели во описот.
„Атласот на вкусот“ комбинира автентични рецепти, критики од познавачите на храна и истражувачки написи за популарни јадења и состојки, па на тој начин е создадена и листава на најдобри пекарски производи во светот.
Турција официјално побара помош од сојузниците на НАТО за справување со последиците од земјотресот, од кои најсилниот беше со јачина од 7,8 степени според Рихтеровата скала што се случи во понеделникот во 2:17 часот по средноевропско време. Покрај уште еден земјотрес со јачина од 7,5 степени според Рихтер, во понеделникот во југоисточна Турција се регистрирани дури 185 последователни потреси. Неколку земјотреси беа забележани во вторникот рано наутро. Најсилниот, со јачина од 5,5 степени е забележан во 4 часот и 13 минути.
Хамдула Ливаоглу, научник од Универзитетот во Коџаели, го објави застрашувачкиот звук произведен од разорниот земјотрес што ја погоди Турција во понеделникот рано наутро.
– Човечкото уво не може да слушне фреквенции помали од 20 Hz. Фреквенциите на сигналот за земјотрес се исто така типично помали од 20 Hz. За да се претвори земјотресот во звук, брзините на појасот на сигналот за земјотрес што го снимаат сеизмометрите се зголемуваат во зависност од периодот на земање примероци и сеизмограмот се компресира. Така, фреквентната содржина е подигната до праговите што може да ги слушне човечкото уво – објасни Ливаоглу за Хабертурк.
Професорот Овгун Ахмет Ерџан, познат турски геофизичар, објави дека првиот земјотрес што ја погоди Турција имал моќност од 130 атомски бомби.
-За што се зборува воопшто кога јавни институции го загадуваат воздухот во Скопје со греење на мазут или нафта за домаќинствата, велат од „Шанса за Центар“, од каде нагласуваат дека изброиле 100 институции кои го загадуваат воздухот, но дека сигурно ги има уште. „Празните муабети, што ги расфрлаат големите партии нема да го решат проблемот со загадувањето на воздухот од кој секоја година прерано губиме луѓе“, велат од организацијата и нагласуваат дека само за една сезона станува збор за количина на изгорена нафта колку што има вода во олимписки базен !
Ние сме уверени дека нема магично, ниту брзо решение на проблемо со загадениот воздух кој го дишеме. Загадувањето доаѓа од многу страни и потребни се многу пристапи. Затоа, се насочивме да дополниме уште еден дел во мозаикот. За да им помогнеме на институциите да ги согледаат сите страни на проблемот изработивме мапа која го покажува уделот на јавните институции во редот на загадувачите.
Ги мапиравме јавните објекти и установи кои се греат на мазут и екстра лесно масло за домаќинство. Мазутот е исклучително ‘валкан’ енергенс, но не е за потценување ниту екстра лесното гориво кое содржи многу повеќе сулфур отколку на пример највалканото автомобилско гориво – дизелот!
Количината на мазут и нафта за домаќинство која тие ја согоруваат е голема.
На пример, ЈСП во своите автобази, Железници транспорт и Клиниката за физикална медицина и рехабилитација ќе согорат стотици илјади килограми мазут сезонава.
Со нафтата за домаќинство пак која се гори во една сезона може да се наполни повеќе од олимписки базен. А тоа потоа го дишеме. Според договорите за јавни набавки за една сезона во скопската котлина може да се изгорат над 2,7 милиони литри нафта за домаќинство!
На нафта за домаќинство се огромен број на училишта, градинки и болници во целиот град. Дури и Институтот за белодробни заболувања кај децата во Козле користи нафта за домаќинство.
Во скопската котлина една јавна установа – затворот Идризово, ќе изгори и 550 тони јаглен за загревање. Сето тоа заедно исто така придонесува за загадувањето на воздухот!
За да се промени начинот на греење кај домаќинствата е потребно повеќе време, напор, работа со граѓаните и пред сѐ прифатливи алтернативи за нив. Но за да се промени начинот на греење кај институциите е полесно. Потребна е главно политичка волја и одлучност да се пристапи кон решавање на проблемот и таму да се насочат сериозни пари од буџетот.
Ова е причина повеќе, покрај другите мерки, и да се продолжи со проширувањето на мрежата за парно греење на која треба да се приклучат сите јавни институции кои имаат пристап до неа. Општините пак да работат на забрзана замена на начинот на греење на оние јавни објекти кои се во нивна надлежности, а на кои градското парно им е недостапно“, соопштија од „Шанса за Центар“.
Египетски археолози соопштија дека е пронајдена мумија со златни лисја на себе, затворена во саркофаг којшто не е отворен 4.300 години. Се работи за посмртни останки на човек по име Хекашепес, и се сметаат за еден од најстарите скоро целосни невладетелски тела откриени во Египет.
Мумијата е откриена во окно длабоко 15 метри, на антички гробишта јужно од Каиро – во Сакара, каде што се пронајдени уште три гробници. А, едниот гроб му припаѓал на „чуварот на тајните“… Тој е именуван Мери – висок функционер во државата кој ја добил таа титула која му дозволувала да врши посебни верски обреди.
Се верува дека најголемата од мумиите откриени на овие древни гробишта е извесен Хнумџедеф – свештеник, инспектор и надгледник на благородниците. А пак, во четвртиот гроб бил погребан судија и писател по име Фетек. Тука е откриена збирка од она што се верува дека се најголемите статуи кои некогаш се пронајдени во целата оваа област.
Ископани се и повеќе предмети, вклучително и ќерамика. Археологот Захи Хавас, поранешен министер за антиквитети на Египет, смета дека сите наоди датираат од околу 25. до 22. век п.н.е.
– Ова откритие е прилично важно, бидејќи ги поврзува владетелите со луѓето што живеат околу нив, изјави Али Абу Дешиш, друг археолог вклучен во ископувањата.
Сакара е некропола што содржи гробови кои се датираат во временски распон од над 3.000 години. Сместена во древниот египетски главен град Мемфис, таа е дом на повеќе од 12 пирамиди – вклучувајќи ја и Степенестата пирамида, во близина на местото каде што се пронајдени и новооткриените мумии. Подрачјето е прогласено е за светско наследство на УНЕСКО.
Египет со овие големи археолошки откритија последниве години, цели, меѓу другото – да го заживее и својот туризам.
Точно 10 години изминаа откако Студијата за ревалоризација на заштитено подрачје Маврово, изработена од еминентни домашни и меѓународни научници, е заверена во архивите на ЈУ Национален парк „Маврово“ како официјален документ.
Студија на 416 страни, помогната од Италија со пет милиони евра, која требаше да е основа Маврово повторно да биде прогласено за заштитено подрачје.
Во меѓувреме Маврово, од национален парк, се претвори во национален срам за Македонија, во предел во кој царува спрегата меѓу крупниот бизнис, урбаната мафија и корумпираните политичари.
Наместо да биде заштитено подрачје со чии природни и културни вредности би се гордеела Македонија, стана подрачје на диви депонии, загадени водотеци, затруено езеро, уништени шуми, бетонизација, сообраќаен хаос …
Наместо изгласување на Законот, во меѓувреме, поради разни политички и бизнис интереси, законот никогаш не влезе во собраниска процедура, а студијата остана само „мртво слово на хартија“. Во меѓувреме Маврово, од национален парк, се претвори во национален срам за Македонија, во предел во кој царува спрегата меѓу крупниот бизнис, урбаната мафија и корумпираните политичари. Наместо да биде заштитено подрачје со чии природни и културни вредности би се гордеела Македонија, стана подрачје на диви депонии, загадени водотеци, затруено езеро, уништени шуми, бетонизација, сообраќаен хаос …
И сето тоа во атарот и пред очите на оние кои се непосредно надлежни да се грижат за овој предел, а тоа се пред се Општината Маврово и Ростуше и ЈУ Национален парк „Маврово“, кои со години ништо не преземаат за подобрување на состојбите. Напротив, многу чинители укажуваат на тоа дека тие се директни соучесници во овие процеси.
Последиците од ваквиот однос кон најстариот национален парк во Македонија се катастрофални. За жал, форматот на оваа фото-приказна на ДОМА е ограничен на 15 фотографии, што ниту приближно не е доволно за да се долови трагедијата што се случува во овој дел од Македонија – пишува off.net.mk.
Внатрешното јадро на нашата планета почна да се врти во спротивна насока. Илјадници километри под површината на нашата планета можеби се случува нешто чудно. Преовладувачките научни теории велат дека јадрото на Земјата ротира побрзо од обвивката на јадрото и остатокот од планетата, но во иста насока, во која Земјата ротира. Сепак, кинеските научници тврдат дека новите податоци покажуваат дека тоа повеќе не е така.
„Бевме многу изненадени“, велат Ји Јанг и Ксијаодонг Сонг, сеизмолози од Универзитетот во Пекинг, чие истражување е објавено во списанието Nature Geoscience.
Резултатите од нивното истражување би можеле да фрлат светлина на многу мистерии за внатрешноста на Земјата, вклучително и кој дел од внатрешното јадро е одговорен за одржување на магнетното поле на планетата и за влијанието на стапката на ротација на Земјата.
Околу 5.000 километри под површината каде што живееме, оваа „планета во планета“ може да се врти независно додека лебди во надворешното јадро од течен метал. Како точно ротира внатрешното јадро е предмет на дебата меѓу научниците, а новото истражување секако ќе поттикне многу дискусии и ќе предизвика контроверзии – кои самите научници веќе ги предвидоа, свесни за тоа колку малку всушност го разбираме „срцето“ на нашата планета.
Она што малку е познато за внатрешното јадро доаѓа од мерењето на малите разлики во сеизмичките бранови – создадени од земјотреси или понекогаш нуклеарни експлозии – додека минуваат низ центарот на Земјата. Во потрагата за следење на движењето на внатрешното јадро, новото истражување објавено во списанието Nature ги анализираше сеизмичките бранови од повторливи земјотреси во последните шест децении.
Авторите на студијата, Ксиаодонг Сонг и Ји Јанг, рекоа дека откриле дека ротацијата на внатрешното јадро „речиси запре околу 2009 година, а потоа се сврте во спротивна насока“ и додадоа дека веруваат дека „внатрешното јадро се ротира, во однос на Земјата. површина, напред-назад, како лулашка. Еден циклус на лулашката трае околу седум децении, што значи дека го менува правецот на секои 35 години“.
Тие рекоа дека претходно го смени курсот во раните 1970-ти, но предвидоа дека следниот пресврт ќе биде во средината на 2040-тите. Истражувачите рекоа дека оваа ротација приближно се совпаѓа со промените во она што се нарекува „должина на денот“ – мали варијации во точното време што и е потребно на Земјата да се врти околу својата оска.
Новото истражување е само една од низата теории кои се занимаваат со ротација на „срцето“ на планетата. Имено, би можеле да ги споредиме сеизмолозите со лекари кои ги проучуваат внатрешните органи на телото на пациентите користејќи несовршена или ограничена опрема. За жал, на нашите „доктори за внатрешноста на планетата“ моментално им недостасуваат алатки за да дадат увид како оние што ги даваат КТ и рендгенските скенови на човечкото тело.
Поради ова, нашата слика за внатрешноста на Земјата е сè уште нејасна и се појавуваат многу теории. Некои од нив, на пример, сугерираат дека внатрешното јадро може да има уште една железна топка внатре. Можеме само да се надеваме дека во иднина ќе добиеме нови сознанија и алатки кои ќе ни помогнат подобро да ја разбереме нашата планета – дотогаш треба да се потпреме на теории како онаа претставена во една неодамнешна студија.
